فرهنگ تصویری خوراک ایرانی در دوره صفوی و قاجار (مطالعه تطبیقی)

پژوهش حاضر پژوهشی بینارشته ای و تطبیقی، در دو مقطع زمانی، روزگار صفوی و قاجار است؛ و به مقایسه ی جلوه های تصویری فرهنگ خوراک ایرانی در هنر ایران، با استناد به پیشینه های تاریخیِ فرهنگ و هنر ایران، آیین، اسطوره، ادبیات فارسی، متون مربوط به آشپزی ایرانی و همچنین فتوت نامه ها و سفرنامه های مربوط به این ادوار، می پردازد. فرآیند این پژوهش با مبنا قراردادن فرهنگِ تصویری خوراک دوره صفوی و قاجار به عنوان پلان و بستر فرهنگ خوراک ایرانی، در نمونه های تصویری و به مثابه عنصری فرهنگی مطرح می کند. نمونه های تصویری، دربرگیرنده ی جنبه های مختلف هنر روزگار صفوی و قاجار می باشند، که در این پژوهش، جلوه های تصویری برپایه ی آداب خوراک و تفکیک خوراک، به خوردنی ها و نوشیدنی ها بازشناسی می شوند. این نمونه های تصویری مشتمل بر 415 تصویر است که 236 نمونه مربوط به روزگار قاجار و 179 نمونه ی تصویری دیگر، مربوط به روزگار صفوی می باشند. در پایان با سنجش جداول طراحی شده، از جلوه های تصویری خوراک، مشخص شد که بازتاب تصویری خوراک روزگار قاجار در ادامه ی بازتاب تصویری روزگار صفوی قرار گرفته و آنچه از تفاوت در این دو دوره شاهد هستیم، ریشه در تحولات فرهنگی این ادوار دارد. فرهنگ خوراک ایرانی در هنر این دوران ظهور یافته و هم راستا با تحولات فرهنگی ترسیم شده است؛ از این رو همبستگی میان هنر و فرهنگ، چیدمان های خوراک را در پیروی از قواعدی خواص منعکس می سازد.